Tự do với khổ là được tự do. Nếu bạn vẫn còn trong khổ bạn không tự do. Nếu bạn vẫn còn buồn, dù bạn có thể là thánh nhân vĩ đại tới đâu, bạn vẫn không tự do; bạn vẫn còn xa lắm với mục đích này.Và cái gọi là các thánh nhân của chúng ta là những người trông rất buồn. Mọi người nghĩ họ càng buồn, họ càng vĩ đại. Họ không tự do khỏi khổ, thực ra họ còn trong khổ nhiều hơn người thường, phàm nhân. Phàm nhân đôi khi còn cười nữa, còn hưởng thú nữa, nhảy múa nữa, ca hát nữa, nhưng cái gọi là thánh nhân nhìn người cười, ca hát, nhảy múa đó với sự kết án. Ông ta nghĩ họ chỉ giả tạo. Tiếng cười của họ không phải là tiếng cười cho ông ta, vui vẻ của họ không phải là vui vẻ cho ông ta. Ông ta có kết án lớn về tất cả những điều này, bởi vì ông ta đã từ bỏ tất cả những điều này mà không hiểu biết, không trải qua bốn chân lí cao quí này.
Ông ta đã đơn giản từ bỏ; ông ta đã đi theo truyền thống, tục lệ, của việc từ bỏ. Ông ta là kẻ đào tẩu. Ông ta phải kết án mọi tiếng cười, bởi vì ông ta không thể cười được. Ông ta đã trở nên khô khan, khô như tảng đá; ông ta không thể nở ra thành hoa được. Ông ta phải kết án tất cả mùa xuân và ông ta phải kết án tất cả bụi hồng. Và ông ta tìm cách thức và phương tiện để kết án bạn.
Nếu bạn đi tới cái gọi là thánh nhân, ông ta nhìn bạn cứ dường như bạn không phải là con người. Ông ta nhìn bạn như kẻ bị kết tội, kết tội đầy địa ngục, nhất định xuống địa ngục, đã sa ngã vào cái hố không đáy của địa ngục. Ông ta nhìn bạn với sự kết án, với lòng thương hại. Nhưng thương hại không phải là từ bi, và kết án đơn giản chỉ ra rằng ông ta đã không biết cái gì chút nào.
Ông ta chỉ là cùng kiểu người như bạn vậy, chỉ đứng lộn đầu mình xuống. Bạn tham tiền, ông ấy sợ tiền. Bạn có quan hệ với tiền qua tham, ông ta có quan hệ với tiền qua sợ hãi. Nhưng cả hai đều có quan hệ với tiền, cả hai đều bị ám ảnh với tiền.
Tự do khỏi sợ là được tự do. Để tự do khỏi sợ bạn cần tự do khỏi ham muốn. Ham muốn giữ bạn sợ. Ham muốn giữ bạn bao giờ cũng vẩn vơ: “Liệu điều đó sẽ xảy ra hay không? Liệu tôi có làm nó lần này hay không?” Nếu bạn thành công bạn sợ – ai đó sẽ lấy nó đi khỏi bạn. Nếu bạn thành công trong việc tích luỹ của cải bạn lo nghĩ, sợ hãi: bạn có thể bị cướp, chúng có thể bị đánh cắp đi. Nếu bạn không thành công bạn thường xuyên trong sợ hãi rằng “mình không có giá trị nào.” Bạn sụp đổ trong con mắt riêng của mình, bạn run rẩy. Tự do khỏi ham muốn là tự do khỏi sợ hãi.
Hiểu biết đem bạn tới tự do khỏi mọi ám ảnh – về sợ hãi, về tham. Hiểu biết thực đơn giản làm cho bạn tự do khỏi mọi ham muốn và phản ham muốn. Nó làm cho bạn tự do khỏi thế giới này và thế giới khác nữa. Nó đơn giản làm cho bạn tự do.
